Người lao động và người sử dụng lao động là trung tâm của chính sách
Chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) ngày càng quan trọng đối với cả người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (NLĐ), nhất là trong thời kỳ đại dịch Covid-19. Đánh giá về kết quả triển khai gói hỗ trợ từ Quỹ BHTN cho người lao động và người sử dụng lao động thời gian qua, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh khẳng định, chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh là rất cần thiết. Dịch Covid-19 đã thể hiện vai trò chủ động, tinh thần trách nhiệm, sự nỗ lực, quyết liệt trong việc bảo đảm quyền lợi cho người tham gia BHTN của ngành BHXH. Việc triển khai hiệu quả các gói hỗ trợ từ Quỹ BHTN đã góp phần củng cố niềm tin của người lao động và người sử dụng lao động đối với chính sách BHTN; sau đó tiếp tục tích cực tham gia BHTN, đóng góp hiệu quả vào sự phát triển của đối tượng tham gia BHTN.
Hỗ trợ NLĐ gặp khó khăn do dịch Covid-19 là một trong những minh chứng rõ nét nhất về ưu điểm của chính sách BHTN. Trên thực tế, vai trò của bảo hiểm thất nghiệp là hỗ trợ người lao động có thu nhập thay thế khi họ bị mất việc làm tạm thời hoặc vĩnh viễn. Tiếp theo, chính sách sẽ chủ động ngăn ngừa thất nghiệp cho người lao động và thúc đẩy việc làm bền vững. Trọng tâm là chủ động duy trì việc làm cho người lao động thông qua việc chú trọng phát triển lao động, phát triển kỹ năng và hỗ trợ đào tạo lại người lao động. Chẳng hạn, trong trường hợp vì lý do kinh tế hoặc yêu cầu đổi mới công nghệ, doanh nghiệp buộc phải cắt giảm số lượng lao động hoặc số giờ làm việc thì chính sách BHTN sẽ thiết kế các biện pháp bảo vệ. việc làm cho người lao động bằng cách tác động đến người sử dụng lao động.
 |
| Người lao động nhận trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp. |
Như vậy, trước nguy cơ người lao động bị sa thải, Quỹ BHTN hỗ trợ doanh nghiệp chi trả một tỷ lệ phần trăm (%) tiền lương với điều kiện doanh nghiệp giữ chân người lao động và tạo cơ hội để người lao động được đào tạo lại hoặc tìm việc làm mới. . Thực chất của nội dung này là sự can thiệp sớm từ phía doanh nghiệp để tránh nguy cơ người lao động mất việc làm. Kinh phí hỗ trợ không phải là khoản chi “thất thoát” mà giúp người lao động quay trở lại thị trường lao động, hiệu quả hơn hỗ trợ thất nghiệp…
Chủ động các giải pháp ngăn chặn thất nghiệp
Chính sách bảo hiểm thất nghiệp tuy đã thể hiện rõ vai trò bảo đảm an sinh xã hội nhưng trên thực tế chính sách này chưa chú trọng đến các giải pháp chủ động phòng ngừa thất nghiệp và duy trì cơ hội việc làm cho người lao động; chưa phát huy vai trò là công cụ quản lý thị trường lao động.
Theo BHXH Việt Nam, qua thực hiện chính sách BHTN thời gian qua cho thấy, số người hưởng trợ cấp thất nghiệp luôn chiếm tỷ trọng lớn hơn nhiều so với số người hưởng các chính sách BHTN khác. Tỷ lệ người nộp hồ sơ hưởng BHTN được hưởng trợ cấp thất nghiệp luôn ở mức 96 – 98%. Các chính sách hỗ trợ khác về đào tạo chuyển đổi nghề, tư vấn, giới thiệu việc làm cho người lao động, hỗ trợ đào tạo chuyển đổi và duy trì việc làm… còn mờ nhạt; thiếu các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp hạn chế rủi ro sa thải lao động. Vì vậy, làm giảm vai trò chủ động của chính sách bảo hiểm thất nghiệp trong phòng ngừa thất nghiệp.
Để chính sách BHTN trở thành công cụ quản lý thị trường lao động, tích cực phòng ngừa thất nghiệp, duy trì việc làm cho NLĐ, nhiều chuyên gia khuyến nghị, cần hỗ trợ NLĐ học tập, nâng cao năng lực nghề nghiệp để gia tăng việc làm. cơ hội để duy trì một công việc hoặc tìm một công việc mới. Quỹ bảo hiểm thất nghiệp cần hỗ trợ một phần chi phí đào tạo nghề để nâng cao năng lực cho người lao động, nhất là đối với những người trên 35 tuổi. Tiếp đến, Quỹ BHTN cần hỗ trợ DN duy trì việc làm cho NLĐ. Khi doanh nghiệp cần thay thế lớp lao động mới để phù hợp với công việc và tiết kiệm chi phí lao động, quỹ sẽ hỗ trợ doanh nghiệp chi phí đóng BHXH, BHTN hoặc một phần chi phí tiền lương, với các điều kiện sau: được doanh nghiệp chấp thuận giữ lại người lao động hoặc đào tạo lại tay nghề cho người lao động. Các biện pháp không nên chỉ xoay quanh người lao động mà nên hướng tới hỗ trợ doanh nghiệp. Bởi doanh nghiệp cũng đóng vào quỹ bảo hiểm thất nghiệp, đồng thời doanh nghiệp tạo ra việc làm cho xã hội…
| Tỷ lệ người trong độ tuổi lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp rất thấp Sau hơn 10 năm thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp, số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp đã tăng 84,84%. Tuy nhiên, tỷ lệ lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp trong tổng số lao động trong độ tuổi rất thấp, chỉ chiếm 24%. |
Để chính sách BHTN hấp dẫn hơn, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh cho biết, các bộ, ngành chức năng sẽ tiếp tục triển khai, thực hiện BHTN trong chương trình tổng thể cải cách chính sách BHXH, lao động và tiền tệ. tiền lương và thu nhập. BHXH Việt Nam cũng sẽ phối hợp với Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu sửa đổi, bổ sung chính sách bảo hiểm thất nghiệp theo hướng tập trung vào các giải pháp phòng ngừa, giảm thiểu tình trạng thất nghiệp của người lao động. công nhân…
Trên tinh thần đó, các tỉnh, thành tập trung thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp gắn với chính sách việc làm. Đơn cử như tại Hà Nội, thành phố đặt mục tiêu đến giai đoạn 2022 – 2025, cơ quan chức năng sẽ tư vấn miễn phí về nhiều mặt cho 100% NLĐ đang đóng BHTN bị chấm dứt hợp đồng nếu có. cần. ; bảo đảm 80% số lao động thất nghiệp có nhu cầu tìm việc làm được giới thiệu việc làm miễn phí…